Samen beslissen

Samen Beslissen is een proces waarin de zorgprofessional en patiënt samen bespreken welke behandeling of zorg het beste bij de patiënt past. Uitgangspunt is dat de zorg zoveel mogelijk aansluit bij de persoonlijke situatie en behoeften van de patiënt. Hierbij worden alle opties, voor- en nadelen, doelen, voorkeuren en omstandigheden van de patiënt meegenomen.

Er bestaan diverse modellen die het proces van samen beslissen met de patiënt tijdens consulten en gesprekken concreet maken. De kern uit deze modellen kan worden samengevat in 4 essentiële onderdelen of ‘stappen’:

Vierstappenmodel Samen Beslissen van Stiggelbout

Stap 1. Keuze: De zorgverlener informeert de patiënt dat er een beslissing genomen moet worden en dat de mening van de patiënt belangrijk is in het bepalen van de beste passende optie voor deze patiënt;

Stap 2. Opties: De zorgverlener legt de opties en de voor- en nadelen uit van elke optie; een optie kan zijn dat er geen actieve behandeling wordt gestart;

Stap 3. Voorkeur: De zorgverlener en de patiënt bespreken de voorkeuren van de patiënt en de zorgverlener ondersteunt de patiënt in het wikken en wegen (waarin aandacht is voor elementen zoals: wensen, voorkeuren, doelen, waarden en verwachtingen mee te nemen);

Stap 4. Beslissing: De zorgverlener en de patiënt nemen een besluit waarin de voorkeuren en de voor- en nadelen van de opties geïntegreerd worden, of stellen het expliciet uit en regelen eventuele follow-up.

A.M. Stiggelbout, A.H. Pieterse, J.C.J.M. De Haes, Shared decision making: Concepts, evidence, and practice, Patient Educ. Couns. 98 (2015) 1172–1179. doi:10.1016/j.pec.2015.06.022.
Elwyn G, Durand MA, Song J, et al. A three-talk model for shared decision making: Multistage consultation process. BMJ. (2017) 359:1-7. doi:10.1136/bmj.j4891

Het goede gesprek

Om meer samen te beslissen, is ondersteuning van het goede gesprek tussen patiënt en zorgprofessional onmisbaar. Patiënten moeten goede informatie krijgen over hun mogelijkheden, en de voor- en nadelen die daarbij horen. Want er zijn bijna altijd meerdere mogelijkheden. Ook afwachtend volgen kan een optie zijn. Net zo belangrijk is het om te weten wat voor die individuele patiënt belangrijk is, wat zijn voorkeuren en persoonlijke situatie zijn. Dat is voor zorgprofessionals niet altijd makkelijk om goed uit te vragen, en voor patiënten niet makkelijk om te bedenken en te verwoorden.

Wat is er in Uitkomstgerichte Zorg fase I (2018-2022) uitgevoerd en ontwikkeld?

Wat is er in Uitkomstgerichte Zorg fase I (2018-2022) uitgevoerd en ontwikkeld?
In het eerste programma Uitkomstgerichte Zorg (2018-2022) heeft de werkgroep Samen Beslissen gewerkt aan zes activiteiten: 1) Campagne, 2) Keuzehulpen, 3) Scholing en opleiding, 4) Leren van elkaar, 5) Verbinding met beperkte gezondheidsvaardigheden en 6) Organiseren en Belonen. De ontwikkelde materialen zoals toolkits en competentiesets zijn op deze pagina te vinden. Ook zijn er e-learnings ontwikkeld voor zorgprofessionals. Deze zijn te vinden op het Kennisplatform Uitkomstgerichte Zorg. In het vervolg van het programma Uitkomstgerichte Zorg (2024-2026) ligt de focus op de implementatie van de ontwikkelde materialen in de praktijk van de zorg.