Congres Uitkomstgerichte Zorg: "wat is belangrijk voor jou?"
Tijdens een afwisselend online congres op 8 en 10 juni met talkshows, workshops en werkbezoeken zet Ronnie van Diemen, directeur-generaal Curatieve Zorg, direct de toon. “Uitkomstgerichte zorg begint met de vraag ‘Wat is belangrijk voor jou als patiënt?"
"En onder welke omstandigheden vind jij je leven goed?"
Openingstalkshow
Uitkomstgerichte zorg en samen beslissen vullen elkaar aan, vinden ook andere sprekers in de openingstalkshow. De dialoog in de spreekkamer is de basis waar uitkomstinformatie moet landen, stelt Josine van der Kraan van Patiëntenfederatie Nederland. In deelsessies leren deelnemers hoe dat praktijk wordt.
Deelsessie ‘Lessen over uitkomstinformatie bij Samen Beslissen’
Marinella Offerman (sectorhoofd WGZ Erasmus MC KNO-Hoofd-Hals oncologie) deelt de ervaringen van haar afdeling met het gebruik van uitkomstinformatie in de spreekkamer. De impact van hoofd-halskanker en van de behandeling is groot. “Deze vorm van kanker tast fundamentele functies als slikken, spreken en ademen aan en kan tot zichtbare verminkingen leiden. De balans tussen overleving en kwaliteit van leven verschilt per patiënt en per fase. Daarom gebruiken we een zorgmonitor met generieke patiëntgerapporteerde uitkomsten (PROMs) en ziektespecifieke uitkomsten.” Patiënten die het lastig vinden om de vragen in te vullen, krijgen hulp van een vrijwilliger.
Tijdens het consult kijken arts en patiënt samen naar de uitkomsten, die de basis vormen voor het gesprek over het vervolg van de behandeling. “De gebruikelijke vraag ‘hoe gaat het?’, beantwoorden veel patiënten met ‘goed’. Rode vakken op de zorgmonitor laten nu vaak zien dat er meer aan de hand is. Dat geeft direct richting aan het gesprek.”
Zowel patiënten als zorgverleners ervaren de meerwaarde. Patiënten merken dat er belangstelling is voor hun dagelijks leven met de ziekte en de zorgmonitor voorkomt dat ze belangrijke info vergeten te vertellen. Zorgverleners geven aan dat de uitkomsten hen helpen passende zorg te bieden, die aansluit op de doelen van de patiënt. “Doordat zorgverleners zich met de uitkomsten beter kunnen voorbereiden, wordt samen beslissen gemakkelijker. Bovendien verloopt het consult efficiënter, doordat de pijnpunten al duidelijk zijn. De consulten zijn gemiddeld een minuut korter geworden.”
Offermann deelt aan het einde van de workshop geleerde lessen. “We hebben het meeste geleerd van de gebruikers zelf. We hebben patiënten bewust vanaf dag 1 bij deze verandering betrokken. Verder is het belangrijk om vanuit een duidelijke visie te werken en klein te beginnen.”
Deelsessie ‘Samen Beslissen, wat betekent dat in de praktijk?’
Longarts José de Kluyver en longverpleegkundige Jeannette de Zeeuw begeleiden veelal chronische patiënten met astma, chronisch hoesten, allergie of COPD. In 2017/2018 deden ze mee aan een project vanuit Beslist Samen 1. Een training met acteurs, in combinatie met video-opnames van het spreekuur, leerde hen dat je altijd samen kunt beslissen en dat er bij chronische patiënten meerdere beslismomenten zijn. De Kluyver: “Er zijn altijd verschillende opties met voor- en nadelen, waarbij we de patiënt kunnen helpen om afwegingen te maken en samen te kijken naar wat het beste bij hem of haar past.”
Daarbij gebruiken De Kluyver en De Zeeuw een ziektelastmeter. Aan de hand van 16 vragen over onder andere leefstijl, laten gekleurde ballonnen in stoplichtkleuren in één oogopslag zien wat goed gaat en waar winst te behalen is. “We laten zien welke verbeteropties er zijn en kijken samen wat een behandeling of leefstijlverandering voor een patiënt betekent. Als naar de supermarkt lopen bijdraagt aan de kwaliteit van leven, is dat een haalbare eerste stap. Stoppen met roken levert misschien meer op, maar is ook heel moeilijk.”
De Zeeuw vertelt hoe samen beslissen haar werk leuker maakt. Ze verdiept zich meer in de patiënt en kijkt dan met hem of haar waar mogelijkheden liggen. Aan de hand van een casus laat ze zien wat ze anders doet. “Een vrouw van 56 jaar rookte al 40 jaar 20 sigaretten per dag. Ze wilde nu echt stoppen met roken. Ik heb neutraal 4 verschillende opties met haar besproken van nicotinevervangers tot stoppen op eigen kracht.
Het verschil is dat ik nu van tevoren nadenk over het gesprek en niet directief met mijn oplossing kom. Ik stel meer vragen, over haar leven en hobby’s bijvoorbeeld. Zo kom je tot een oplossing die past bij de patiënt. In dit geval werden het nicotinevervangers.”
Het project dat in 2017 startte op 2 afdelingen (ook op urologie), wordt nu breder geborgd in het Reinier de Graaf Gasthuis. Het doel was dat samen beslissen in 2020 op 20 afdelingen geïmplementeerd zou zijn. Door corona is die deadline wat opgeschoven.
Werkbezoek Maasstad Ziekenhuis ‘Joint Decision Support ondersteunt Samen Beslissen’
De reumapatiënten in het Maasstad Ziekenhuis hadden behoefte aan een tool die uitkomstinformatie over hun gezondheid begrijpelijk weergeeft. Daarom ontwikkelde het behandelteam samen met de patiënten en de ICT-afdeling het Joint Decision Support-dashboard.
Deelnemers van het online werkbezoek krijgen informatie over de achtergrond van dit project en zien met eigen ogen hoe het dashboard met doelen en uitkomsten van de patiënt en medische uitkomsten samen beslissen ondersteunt. Bij het gesprek in de spreekkamer én binnenkort ook thuis met handige alerts. Daarnaast is er ook een online coach (een app) die de patiënt helpt met onder andere voedings- en beweegadviezen. “We werken zo samen aan waarden die belangrijk zijn voor de individuele patiënt en die bijdragen aan zijn geluk. Het dashboard ondersteunt arts en patiënt daarbij en geeft de patiënt meer regie”, aldus reumatoloog en hoogleraar Angelique Weel.