Samen beslissen bij ouderen met multimorbiditeit

Artikel | 17-09-2021

In het project ‘Samen beslissen bij ouderen met multimorbiditeit’ is een gespreksmodel ontwikkeld op basis van persoonlijke uitkomstinformatie. Patiënten met multimorbiditeit en hun zorgverleners beslissen samen welke behandelingen ze inzetten.

Er wordt onderzocht welke behandelingen een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven, en welke het best passen bij de wensen en behoeften van de patiënt. Patiënten en zorgverleners maken bij dat gesprek gebruik van uitkomstinformatie.

Gespreksmodel

In dit project is een gespreksmodel ingevoerd op de poliklinieken geriatrie van 4 ziekenhuizen. Het gespreksmodel moet ervoor zorgen dat ouderen en zorgprofessionals meer samen beslissen. Het gaat in dit project om professionals in de ziekenhuiszorg en ouderen met multimorbiditeit. Multimorbiditeit betekent dat er bij dezelfde persoon 2 of meer chronische ziekten tegelijk voorkomen. Uniek aan dit project is de koppeling tussen persoonlijke uitkomstinformatie, het samen-beslissen-proces en gespreksinstrumenten. Persoonlijke uitkomstinformatie is informatie over de ervaren gezondheid van de patiënt. Deze informatie wordt benut als zorgverlener en e patiënt de doelen bespreken van het samen beslissen. Door uitkomstinformatie te verzamelen in een centrale database, draagt dit project bij aan kennis over de kwaliteit en uitkomsten van zorg in de geriatrie.

Doel

Het doel van dit project is dat behandelingen worden ingezet die een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van mensen met multimorbiditeit. Het gaat om de behandelingen die het best passen bij de wensen en behoeften van de patiënt. Patiënt en zorgverlener beslissen samen en maken daarbij gebruik van uitkomstinformatie. De belangrijkste factoren in die uitkomstinformatie zijn de persoonlijke situatie en de ziektebeleving van de patiënt.

Cultuurverandering

Binnen dit programma was niet alleen aandacht voor het gebruik van uitkomstinformatie voor Samen beslissen, maar ook voor de cultuurverandering die hiervoor vereist is van zorgmedewerkers, patiënten en hun naasten.

Het doel van deze transitie was dat ouderen:

zich uitgenodigd voelen om deel te nemen aan het proces van Samen beslissen door onder meer kennis over hun persoonlijke situatie en voorkeuren te delen;
zich zekerder voelen over de keuzes die ze maken;
gemotiveerder zijn om een behandeling vol te houden;
minder vaak kiezen voor behandelingen die niet bijdragen aan hun kwaliteit van leven.

Voor zorgverleners geeft deze manier van werken meer voldoening. Omdat ouderen vaker kiezen voor interventies die positief bijdragen aan wat er toe doet in hun leven en dat van hun naasten. Juist bij het snel toenemende aantal ouderen met multimorbiditeit is samen beslissen noodzakelijk, omdat:

zij vaak te maken hebben met complexe problematiek die invloed heeft op meerdere levensdomeinen;
interventies soms contraproductief zijn.

Kennisimplementatie

Een ander doel van dit project was inzicht krijgen in de faciliterende en belemmerende factoren bij het implementeren van het gespreksmodel. Deze inzichten en andere geleerde lessen zijn geschikt om verdere (landelijke) implementatie te bevorderen. Om de implementatie te bevorderen, is in dit project met verschillende randvoorwaarden rekening gehouden. Zo waren betrokken samenwerkende partners belangrijk. Net als de inbedding in de kennisinfrastructuur door een samenwerking van onderzoek, beleid en praktijk op het gebied van kennisontwikkeling en verspreiding. Een andere randvoorwaarde was de mogelijkheid voor verdere opschaling. Aan die mogelijkheid werd voldaan door de betrokkenheid van partners als de beroepsverenigingen NVKG en V&VN geriatrie. Betrokken organisaties voor ouderen en naasten waren KBO-PCOB, het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) en MantelzorgNL (voorheen MEZZO).

Samenwerking

De volgende partijen werkten in kern- en projectteams samen:

Kenniscentrum Vilans
Ouderenbond KBO-PCOB
Vertegenwoordiging van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG)
Geriatrie van beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN geriatrie)
TOPICS-MDS-werkgroep
De geriatrische afdelingen van 4 ziekenhuizen: Radboudumc, Catharina Ziekenhuis, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis en Spaarne Gasthuis.