Beslist samen! Met spreekkamerinformatie op maat

Artikel | 01-10-2021

Ziekenhuizen en patiëntenorganisaties hebben gezorgd dat Samen beslissen meer plaatsvindt tussen zorgprofessionals en patiënten. Er wordt meer gebruikgemaakt van nuttige uitkomstinformatie. Voor meer ondersteuning zijn keuzehulpen en dashboards ingezet met training, feedback en procesherinrichting.

Beslist samen! Met spreekkamerinformatie op maat

Samen beslissen in 12 ziekenhuizen

Het doel van het project was om binnen 2 jaar uitkomstinformatie op maat te gebruiken in minimaal 2 zorgprocessen van 12 ziekenhuizen. De patiënt beslist dan over de best passende behandeling door:

de inzet van PROMs, oftewel uitkomstinformatie op maat, via een begrijpelijk dashboard;
het koppelen van landelijke en betrouwbare lokale uitkomstinformatie aan keuzehulpmiddelen.

Het Samen beslissen is in 12 ziekenhuizen op gang gebracht en gemeten via observaties in de spreekkamer en vragenlijsten. De ziekenhuizen die zich aansloten bij het programma, konden uit 2 van de volgende zorgprocessen kiezen:

borstkanker
darmkanker
knie- of heupartrose
liesbreuk
schisis
buikaneurysma.

Hierbij was ook aandacht voor uitkomstinformatie in het gesprek tussen zorgverlener en patiënt. Ziekenhuizen konden gebruik maken van bestaande expertise en al ontwikkelde tools. Daarnaast was het van belang om patiëntparticipatie te versterken in de ontwikkeling en uitwisseling van uitkomstinformatie.

Integreren van uitkomstinformatie

Het integreren van uitkomstinformatie gebeurde zo veel mogelijk door:

dashboards met uitkomstinformatie (PROMs) begrijpelijk weer te geven voor patiënt en zorgverlener;
landelijke uitkomstinformatie toe te voegen aan keuzehulpen;
e-learnings aan te bieden over belangrijke theorie op het gebied van samen beslissen;
het opnemen en evalueren van consulten met als doel individuele- en teamfeedback te kunnen geven op de mate van samen beslissen in de dagelijkse praktijk;
afname van vragenlijsten voor de patiënt;
herinrichting van zorgprocessen, met name in het Multidisciplinair Overleg (MDO), Electronisch Patiënten Dossier (EPD) en de ketensamenwerking.

Veel bereikt

In 14 ziekenhuizen en UMC’s en in totaal 22 zorgprocessen is veel bereikt. Elk Nederlands ziekenhuis is op één of andere manier bezig met samen beslissen en ook alle relevante partijen (beroeps- en patiëntenorganisaties, verzekeraars, etc.) hebben het onderwerp op de agenda gezet. Daarin is Nederland echt uniek. Tussen de ziekenhuizen zijn wel grote verschillen in de mate van toepassing van samen beslissen in de praktijk. Daardoor kon over en weer veel van elkaar worden geleerd in het programma. We maakten bijvoorbeeld diverse stappen in patiëntparticipatie. 5 patiëntorganisaties namen actief deel aan het programma. Op sommige plekken zijn patiënten volwaardige partners, maar op andere plaatsen blijft ruimte voor verbetering. Ook zijn veel tools beschikbaar gekomen: e-learnings, trainingen, observatietools en onder andere dashboards.

Belangrijkste les

Het is van belang scherp te blijven op wat samen beslissen is, namelijk een proces waarin 4 cruciale stappen (telkens) moeten plaatsvinden in het gesprek tussen patiënt en zorgverlener. De implementatie moet zich daarop richten. Daarin kunnen tools een belangrijk hulpmiddel zijn en soms een startpunt. Het werken vanuit de intrinsieke motivatie van een zorgverlener is een succesfactor; zij voelen en vinden dat samen beslissen tot het vak behoort en voortdurend onderhoud nodig heeft. Kennis en ervaring over samen beslissen moet gekoppeld worden aan veranderkundig expertise. Met name procesbegeleiders met het vermogen om mensen in het primair proces vanuit intrinsieke motivatie te prikkelen en te faciliteren. In een co-creatief proces waarin ook patiënten(vertegenwoordigers) een belangrijk rol spelen.

Opschalen doen we zo!

De ziekenhuizen die aan Beslist Samen! deelnamen, hebben samen beslissen op de agenda staan. Nu draait het om het stimuleren van landelijke opschaling naar elk ziekenhuis, elke afdeling, elke beroepsgroep en elke aandoening. Dit betekent overschakelen naar netwerkachtige vormen. Tools en expertise voor het geven van trainingen en feedback moeten breed beschikbaar komen. Zorgpaden, samenwerking, omgang met tijd, financiering en ICT op samen beslissen moeten worden ingericht.