Reële verwachtingen bij zwangerschap via fertiliteitskliniek

Praktijkvoorbeeld | 18-10-2021

Eerlijke en reële verwachtingen

Toen klinisch embryoloog Max Curfs van het Isala Fertiliteitscentrum in Zwolle de medische uitkomsten van het centrum eens grondig bestudeerde, viel hem iets op: “De maximale zwangerschapskans bij kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID) wordt niet bereikt na 12 pogingen, maar al veel eerder. Tot en met poging 6 is er een redelijke kans op zwangerschap, daarna neemt die af.” Deze uitkomstinformatie neemt hij mee de spreekkamer in en gaat op basis daarvan het gesprek aan. Want volgens Curfs is het heel belangrijk om eerlijke en reële verwachtingen te wekken.

Kans op een kind

Mensen die met een kinderwens bij het Fertiliteitscentrum aankloppen, hebben als hamvraag: hoe groot is de kans op een kind en hoe lang gaat dat duren? Curfs: “Bij het Fertiliteitscentrum zijn we inmiddels in staat om de resultaten voor de full cycle of care - het volledige zorgtraject - te presenteren. Zo kunnen we de patiënt een prognose geven over hoeveel procent kans ze heeft om zwanger te worden en hoeveel tijd dat gaat kosten. Vervolgens maak je met elkaar de afweging.” De patiënt wordt dus betrokken bij de behandelstrategie, met de resultaten als uitgangspunt.

Samen mogelijkheden bekijken

“Samen bekijken we de mogelijkheden”, gaat Curfs verder. “Ik stel de patiënt vragen als: ‘Wat gaan we doen? Ga je voor een maximale kans op een zwangerschap met kunstmatige inseminatie (KI)? Of doe je liever het wat rustiger aan met een minder intensieve behandelstrategie, maar een lagere kans op zwangerschap? Wat is belangrijk voor je en hoe kunnen wij het beste helpen?” Dat kan er toe leiden dat er samen wordt besloten om van de landelijke richtlijn af te stappen. Daarin staat vastgelegd dat vrouwen die niet spontaan zwanger kunnen raken, in ieder geval 1 jaar proberen om zwanger te worden door middel van KI met donorsperma.

Maatwerk leveren

Curfs en zijn collega’s kijken nu veel meer naar de medische uitkomsten. Daardoor leveren ze maatwerk; ze kunnen ingaan op wat de patiënt belangrijk vindt. Curfs en collega's gebruiken daarvoor PROMs, psychosociale vragenlijsten, die patiënten en hun partners elk half jaar invullen. Dit alles leidt volgens Curfs tot een heel ander gesprek in de spreekkamer. “We zijn nog volop aan het ontdekken hoe we daarmee om moeten gaan. Artsen zijn alvast enthousiast omdat ze als feedback van patiënten krijgen dat ze hier echt wat aan hebben.” Ook de resultaten zijn tot nu toe goed. Een masterstudent Health Economics & Management deed in 2020 onderzoek naar de werkwijze van het Fertiliteitscentrum. Daaruit bleek dat Curfs en zijn collega’s betere zorguitkomsten hebben, tegen lagere kosten. “Dus minder behandelingen, kortere time to pregnancy, en daardoor lagere kosten. Dat motiveert ons en laat zien dat we op de goede weg zijn”, licht Curfs toe.

Belemmeringen

Toch zijn er ook belemmeringen. Bijvoorbeeld dat zorgverleners niet geschoold zijn om samen met de patiënt over de behandeling te beslissen. Curfs: “Van oudsher worden wij aangesproken op onze expertise, wij bepalen juist altijd wat het beste is.” Specialisten vinden het lastig om de uitkomsten van PROMs te gebruiken als instrument om met de patiënt in gesprek te gaan. Volgens Curfs zijn scholing en coaching voor zorgverleners cruciaal om zich deze andere manier van werken eigen te maken.

Aandachtspunten

Andere aandachtspunten zijn de ICT-ondersteuning en de middelen die daarvoor beschikbaar zijn. “Het gaat om veel data waarmee moet worden gerekend. Wil een organisatie dit goed doen, dan moet zij daarvoor capaciteit en deskundigheid beschikbaar stellen”, left Curfs uit. “Begrijp me niet verkeerd, er zijn veel goede initiatieven en er wordt veel energie in gestoken, maar tegelijkertijd mag het allemaal niks kosten.”

Tips voor andere ziekenhuizen

Geïnteresseerden mogen contact opnemen met Curfs, hij deelt graag zijn ervaringen over hoe ze de zaken rond samen beslissen aanpakken in het Isala. “Zorg dat je iemand in je organisatie hebt die razend enthousiast is en ziet wat het doel is, zodat hij of zij het kompas kan zijn. Vind iemand die ondanks teleurstelling en frustratie toch voor het hogere doel blijft gaan. En zorg dat je de Raad van Bestuur achter je hebt staan. Ik merk dat het bestuur van het ziekenhuis het buitengewoon waardeert wat ik doe, en dat ze me waar mogelijk proberen te ondersteunen. Dat is een heel mooie prikkel.”

Meer praktijkvoorbeelden

Bekijk meer praktijkvoorbeelden over het thema Samen beslissen