Wat staat er op de rol voor de Veranderaanpak in 2021?
Het landelijke programma Uitkomstgerichte Zorg loopt nu een tijdje. In dit programma werken acht partijen samen aan zorgverlening gericht op de uitkomst die voor de patiënt belangrijk is. Dus hoe ziet het leven van déze patiënt eruit als hij déze behandeling heeft gehad? Dit vraagt een verandering in houding en gedrag van zowel patiënten als zorgverleners. Hoe zetten de partijen zich hiervoor in en wat gebeurt er precies binnen de verschillende programmalijnen? Aan het woord: Jan de Boer, coördinator Veranderaanpak Uitkomstgerichte Zorg vanuit de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ).
Als voormalig manager bij Alrijne Zorggroep, projectleider in het Catharina Ziekenhuis en senior adviseur bij het OLVG is uitkomstgerichte zorg – ook wel bekend als persoonsgerichte of waardegedreven zorg – geen nieuwe term voor Jan. Hij is sinds september 2020 coördinator Veranderaanpak, het onderdeel van het programma dat focust op leren en veranderen. De Veranderaanpak kan worden gezien als een overkoepelende programmalijn, die ervoor moet zorgen dat de resultaten vanuit de vier inhoudelijke lijnen worden overgebracht in de praktijk. Het doel is om zorgprofessionals te ondersteunen bij het implementeren van de gewenste verandering die het programma voor ogen heeft.
De concrete plannen van de Veranderaanpak
De drie pijlers van de Veranderaanpak zijn: informeren, inspireren en implementeren (expertrol). Jan: “Deze pijlers vullen we op verschillende manieren in. Het afgelopen jaar waren we vooral bezig met ontwikkelen en voorbereiden, in 2021 zetten we concrete stappen:
- We organiseren twee online bijeenkomsten waarin de nadruk ligt op informeren en inspireren. Een conferentie over samen beslissen met uitkomstinformatie op 22 maart en een landelijk congres begin juni. Verbinden is hierin ook een belangrijk begrip. We willen verbinding leggen met andere initiatieven en stimuleren dat de initiatieven elkaar weten te vinden.
- Daarnaast werken we aan de ontwikkeling van een online platform Uitkomstgerichte Zorg voor zorgprofessionals. Dit wordt een centrale plek voor informatie vanuit het programma waar ook kennis en ervaring uitgewisseld kunnen worden. De planning is dat dit platform er voor de zomer is.
- Ook gaan we coaches en ambassadeurs werven en trainen. Zij zullen ziekenhuizen en klinieken inspireren en informeren over de beweging uitkomstgerichte zorg en hen helpen bij de implementatie daarvan.
- Tenslotte ontwikkelen we implementatiestrategieën en een toolbox met handreikingen om met uitkomstgerichte zorg aan de slag te gaan.”
Koplopers in een coach- en ambassadeursnetwerk
Het coach- en ambassadeursnetwerk is volgens Jan een uniek onderdeel. Dit netwerk zal bestaan uit koplopers vanuit organisaties die al ver zijn met uitkomstgerichte zorg. Jan: “Een deel van onze subsidie is bedoeld voor de inzet van deze coaches en ambassadeurs. We hoeven mensen dus niet te vragen om extra onbezoldigde tijd, maar kunnen de inzet faciliteren en vergoeden. De bedoeling is dat ambassadeurs inspireren en vertellen over uitkomstgerichte zorg vanuit hun eigen ervaring. Coaches kunnen helpen om verdere stappen te zetten. Daarbij zijn de resultaten uit de vier inhoudelijke programmalijnen leidend.”
Op dit moment onderzoekt de Veranderaanpak wat de juiste vorm voor dit netwerk is en wordt er een trainingsbureau gekozen. Wat betreft de doelgroep zijn er eigenlijk drie ‘soorten’ instellingen, die elk om een andere implementatiestrategie vragen.
- Instellingen die al voor de troepen uitlopen. De vraag is hoe je die goed kunt laten aansluiten op uitkomstgerichte zorg, aangezien zij zelf al een werkwijze en middelen hebben ontwikkeld.
- De groep die precies klaar is om met uitkomstgerichte zorg aan de slag te gaan. Deze instellingen zijn juist op zoek naar handreikingen en praktijkvoorbeelden.
- Instellingen die nog niet met uitkomstgerichte zorg bezig zijn en waar nog weinig geregeld is. Voor deze groep moet nog een hoop op de rit worden gezet, ook in de voorwaardenscheppende sfeer.
De implementatiestrategieën die vanuit de Veranderaanpak worden uitgewerkt, sluiten op deze drie ontwikkelingsfasen aan.
Samenwerking met andere initiatieven
Dat er al veel gebeurt op het gebied van uitkomstgerichte zorg is te zien in het speelveld. De kunst is volgens Jan om te verbinden. “We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden en denken niet dat wij de wijsheid in pacht hebben. We willen aansluiten op wat er al is en dit versterken. Bijvoorbeeld met het Linnean Initiatief zetten we nu concrete stappen om op een goede manier te samenwerken. Ook met Santeon (een van de koplopers) overleggen we regelmatig om te kijken hoe zij hun ervaringen in onze werkgroepen kunnen delen. En natuurlijk mis je weleens iets. We zoeken in ieder geval de afstemming op, ook binnen de NVZ met collega’s die bij soortgelijke programma’s betrokken zijn. En wat betreft het NVZ-programma Waardegedreven Zorg, letten we goed op dat we geen dingen dubbel doen. Daar wordt nu gefocust op de ontwikkeling van de PEM (patiëntervaringsmeting), via de pilot 2.0. Dat zit minder in het landelijke programma.”
Blik op 2023
Het landelijke programma loopt tot 2023. Is uitkomstgerichte zorg dan de dagelijkse praktijk? Jan heeft niet de illusie dat het dan overal geïmplementeerd is. “Ik hoop vooral dat een groot deel van de instellingen dan bekend is met de principes van uitkomstgerichte zorg en dat ze weten hoe ze ermee aan de slag kunnen gaan. Dus dat de beweging op gang is gekomen en dat de ambitie van het programma om een verbindende rol te hebben, is vervuld. De Veranderaanpak kan hier veel in betekenen, maar is mede-afhankelijk van hoe de andere programmalijnen koersen. Grote uitdagingen de komende tijd zijn het verloop van corona en zorgen dat we met z’n allen het uiteindelijke doel voor ogen houden. Maar ik geloof heel sterk in deze beweging. Als je het hebt over kwaliteit in de zorg, gaat het vaak over randvoorwaarden en processen. Dit programma gaat over de inhoud van de zorg en legt de focus op het gesprek tussen de patiënt en de zorgprofessional. Dat raakt de kern en kun je concreet maken. Daar zit voor veel mensen de passie en ook voor mij is dat de intrinsieke motivatie om aan dit programma te werken.”
Meer over de Veranderaanpak
Tijdens de online invitational in september vorig jaar gaf Jan samen met zijn collega Lara ten Bosch een update van de Veranderaanpak op dat moment. Terugzien? Bekijk het korte interview in deel 2 vanaf 15:23 minuten.